Jeanne Devos 'Alsof de Weg ons zocht'

Op 19 maart 2025 woonden we een inspirerende Open Avond bij van zuster Jeanne Devos en haar nicht

Julie Hendrickx en Jeanne Devos

Julie Hendrickx. Jeanne heeft haar leven gewijd aan de strijd voor de rechten van huisarbeidsters in India. Ze lag ten grondslag aan het ontstaan van de National Domestic Workers Movement, een sociale beweging die opkomt voor de rechten en emancipatie van huisarbeidsters. Haar werk heeft het leven van duizenden vrouwen en kinderen veranderd, alsook bijgedragen aan de wereldwijde erkenning van huisarbeid als volwaardige arbeid.

Wat maakt de sociale beweging National Domestic Workers Movement zo succesvol? Deze vraag vormde de hoofdvraag van de avond en is tevens mede vertrekpunt geweest toen Julie besloot het levenswerk van haar tante te documenteren in de biografie Alsof de Weg ons zocht: Jeanne Devos en haar strijd voor de dienstmeisjes in India.

De kracht van verzet

Een eerste centraal element in elke sociale beweging is verzet: het besef dat je niet langer kan wegkijken. Jeanne benadrukt dat verzet geen eenmalige daad is, maar een voortdurend proces. Een proces dat bestaat uit vele stappen en waaraan bovendien iedereen kan bijdragen. Verzet hoeft namelijk niet altijd ‘groots’ te zijn. Onrecht ter sprake brengen, met en naar anderen toe, is evenzeer al een vorm van verzet. Julie en Jeanne citeerden hierbij treffend uit een gedicht van Remco Campert: “Verzet is jezelf een vraag stellen en dan die vraag aan een ander stellen”. Hier wordt opnieuw de oproep geuit om wanneer je onrecht ziet, er ook iets mee te doen – en wel samen. Alleen dan kan de dynamiek van verandering zich realiseren.

Vertrouwen als fundament

Een tweede element is vertrouwen. Jeanne en Julie duidden dit meteen met een citaat van de Indiase dichter Rabindranath Tagore: "Vertrouwen is de vogel die het licht voelt en zingt terwijl de dageraad nog duister is." Ook al lijkt verandering soms ver weg, men moet erop kunnen vertrouwen dat inspanningen uiteindelijk hun vruchten zullen afwerpen, erop vertrouwen dat wat men reeds doet, daadwerkelijk zin heeft, ook al wordt dat vertrouwen doorheen het proces soms op de proef gesteld. Wanneer politieke beloften niet werden nagekomen of juridische strijd soms vruchteloos leek, bleef Jeanne doorgaan, gedreven en geïnspireerd door haar geloof en het feit dat elke mens telt. De vogel wacht niet op het licht, want hij weet dat het gaat komen, hij heeft er van nature vertrouwen in.Dat is ook wat de beweging gedaan heeft en nog steeds doet.

Verbinding – met anderen

Tot slot is verbinding het derde cruciaal element in het werk van Jeanne. Verbinding is samendoen, op zoek gaan naar anderen ‘om de vraag te stellen’, op zoek gaan naar mensen die willen bijdragen, die niet wachten of wegkijken, maar de nood voelen en er samen voor gaan: op Weg.

Een kleine honderd personen zakten
af naar Meensel-Kiezegem

Jeanne bereikte politieke leiders en internationale organisaties, wat in 2011 resulteerde in de historische conventie van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), waarbij huisarbeid officieel werd erkend als volwaardige arbeid. Dit betekende een enorme vooruitgang voor miljoenen vrouwen wereldwijd. Toch is er nog werk aan de winkel. Momenteel, bijna vijftien jaar na de conventie, hebben slechts 37 landen de conventie geratificeerd, bekrachtigd en omgezet in concrete nationale wetgeving. Jeanne ziet dit echter als vooruitgang: "Al 37!", corrigeerde ze haar nicht toen die zei "nog maar 37". De reactie van Jeanne bevestigt de diepgang van haar vertrouwen, met een bijzondere aandacht voor elke stap die gezet wordt.

Actie in de marge: samen verder

Als afsluiting gaf Jeanne ons een duidelijke boodschap mee: laat je raken door mensen aan de rand van de samenleving en wees niet onverschillig. Zoek samen naar manieren om het verschil te maken, hoe klein ook. Haar leven en werk blijven een inspiratiebron voor allen die zich willen inzetten voor rechtvaardigheid en menselijke waardigheid.

Lize Noé

De volgende Open Avond gaat door op woensdag 16 april 2025 om 19u30 in de pastorie van Tielt-Winge. In januari luisterden we al naar het persoonlijke verhaal van Ton Jongstra, priester in de Focolarebeweging. Nu maken we kennis met de werking van de gemeenschap in de Mariapolis te Rotselaar via Peter Callebaut en Anz Plancke