Interesse uit Praag voor beeldje van O.L.V.-ter Koorts

Op 13 april 2020 kreeg Yves De Groote uit Ninove vanwege een bevriende zuster van de dominicanessen uit Praag (Tsjechische Republiek) de vraag of hij iets kon vertellen over Onze-Lieve-Vrouw ter Koorts. Yves schreef ons: "Zuster Daniela is een jonge Tsjechische zuster, oorspronkelijk uit Valasske Klobouky, maar nu in het klooster te Praag. Iemand had haar op het bestaan van OLV ter Koorts gewezen in deze coronatijd met de mededeling dat het "ergens in België" bestond. Vandaar dat zij zich tot mij richtte omdat zij weet dat ik kunstgeschiedenis heb gestudeerd in Leuven."

O.L.V. ter Koorts in Spikdoornkapel
Zo kwam Yves terecht bij de kerkfabriek van Tielt-Winge omdat hij iets gelezen had over een kapelletje in Meensel-Kiezegem. René De Keyser uit Tielt die heel geïnteresseerd is in de lokale geschiedenis zocht het voor hem uit en schreef aan Yves terug:

"Persoonlijk vermoed ik dat hiermee het Spikdoornkapelletje bedoeld wordt; het is vooral onder die naam bekend. In deze kapel staat het beeld van Onze -Lieve-Vrouw ter Koorts. Het bevindt zich in de deelgemeente Meensel-Kiezegem, Kapellekensweg. Ik beschik niet over een foto van het beeld. Het kapelletje waarin dus Maria aanroepen wordt tegen de koorts, dateert van 1655 en wordt ook O.-L.-V. ter Koorts genoemd. Er is een legende rond het ontstaan. Rond 1655 zou een herder een Maria-beeldje in klei gevonden hebben. Hij borg het beeldje op in een oude kast; de volgende dag was het beeldje weg .

De herder vond het beeldje terug in de bossen waar hij het initieel gevonden had. Hij pakte het weer op, verborg het in de oude kast, maar opnieuw vond hij het terug in het bos.Toen begreep hij dat Maria in de sparrenbosjes - omzoomd door spikdoornstruiken - wilde wonen en men (de herder kwam van het  naburige Hof ter Silverberghe )  bouwde er een kapel in Spaanse baksteen .
Sinds een decennium is de grond waarop de kapel staat eigendom van de gemeente Tielt-Winge; tijdens de Franse Revolutie kwam de eigendom in handen van particulieren. De omgeving errond werd ook enkele jaren terug opgeknapt, alsook de kapel gerestaureerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de afgelegen locatie ook een verzamelpunt voor het plaatselijke verzet; het dorp Meensel-Kiezegem heeft veel geleden ten gevolge van de oorlogsomstandigheden." (René De Keyzer)

Heel Vlaams
Het kapelletjes in Meensel-Kiezegem met het beeldje van Onze-Lieve-Vrouw ter Koorts is geen unicum maar het schijnt toch vooral een Vlaams verschijnsel te zijn. Aangespoord door de vraag van zuster Daniela uit Praag deed Yves De Groote er wat onderzoek naar. Hij schrijft daarover: "Ik heb, op die toch korte tijd, alles bij elkaar 13 kapellen terug gevonden: de meeste in Vlaanderen, 2 in Frans Vlaanderen en 3 net over de taalgrens. Het is dus blijkbaar iets Vlaams.

Spikdoornkapel (c) Andrea Schotsmans

Vlaams maar met oeroude, Germaanse oorsprong: beeldjes gevonden aan een boom, toevallig in het veld, beeldje "gesneden uit het hout van de "vindboom", beeldjes die zich verplaatsen naar de vindplaats, kapelletjes maar geen kerken (behalve Leuven en Halluin), dikwijls bomen rond de kapel:3 linden of wilgen) en de cultusbeleving is eveneens nogal bijgelovig. De koorts wordt eerst overgebracht op een doek of kledingstuk en dit wordt dan "afgebonden", vastgemaakt aan een van de omliggende bomen of de kapel zelf.

Heel volks, vandaar ook dat het praktisch verdwenen is in deze tijden vol geneesmiddelen en techniek. 

Opvallend is ook dat er bijna geen beeldmateriaal is over de beelden zelf, zodat ik geen vergelijking kan maken en dus niet weet of er bepaalde attributen zijn. De enkele beelden waarvan ik een foto heb zijn wel Moeder met Kind."

Uitnodiging om te bidden
De plotse belangstelling uit Praag voor het beeldje van Onze-Lieve-Vrouw ter Koorts heeft dus te maken met de pandemie van het coronavirus. Dat kan er ook ons toe aanzetten om in de meimaand een gezondheidswandeling of bedevaart te maken naar de Spikdoornkapel in de  Kapellekensweg op de grens tussen Meensel en Kiezegem (maar niet allemaal tegelijk) om er even een weesgegroet te bidden en via zijn moeder Onze-Lieve-Heer te vragen ons inzicht te geven hoe we ons tegen deze ziekte kunnen beschermen en oplossingen kunnen vinden om deze wereldwijde crisis te beëindigen.

Diaken Luc Claeys