Zwartepiet, Nicodemus en slangen?

 Homilie op de 4de zondag in de 40-dagentijd, Sint-Joris-Winge

Beste jongens en meisjes, broeders en zusters,

Hoe heet de helper van Sinterklaas? Zwartepiet, roetpiet en waarom? Toen ik een klein manneke was, noemde mijn opa de helper van Sinterklaas, Sint-Nicodemus. Het was gewoon een andere naam voor zwartepiet. Die naam zou afgeleid zijn van het Evangelieverhaal dat we vandaag gehoord hebben over Nicodemus, een godgeleerd man van de joden die stiekem naar Jezus toeging om met hem te praten en van hem te leren. Hoewel hij een Farizeeër was en behoorde tot de hoogste kringen van de Joodse gemeenschap in Jeruzalem, was hij dus ook wel heel geïnteresseerd in de leer van Jezus. Maar de joden mochten dat niet weten, dus ging hij in het donker naar Jezus en zou zijn gelaat wat zwart gemaakt hebben om niet herkend te worden. Vandaar de link tussen Nicodemus en Zwartepiet. 

Misschien zijn er onder jullie wel een aantal jonge Nicodemussen. Ik weet het niet, ik hoop het eigenlijk wel een beetje. Dat zijn immers mensen die graag iets van Jezus willen leren en hem wil kennen, hem tot vriend willen rekenen; ook al durven we dat niet zo toegeven aan onze omgeving, aan de collega’s op het werk of aan de andere leerlingen op school. Maar ik zie ook dat er tegenwoordig bekende mensen zijn die hun

Nicodemuscomplex afgeschud hebben zoals de bekende schrijfster Kristien Hemmerechts die als het ware uit de duisternis is gekomen en volop in de schijnwerpers durft tezeggen; jawel ik ben christelijk, ik draag een kruisje en ga iedere zondag naar de mis. Een nieuw fenomeen onder de BV’s, ik juich het toe.

Het eerste wat Jezus tegen Nicodemus zegt in dat nachtelijk gesprek is Mozes zette in de woestijn een koperen slang hoog op een paal. Net zo moet de Mensenzoon een hoge plaats krijgen, eerst aan het kruis en daarna in de hemel. En daardoor krijgt iedereen die in hem gelooft, het eeuwige leven.

Weten jullie wie Mozes was? Kennen jullie het verhaal van Mozes en de slang? Mozes werd zelf uit het water gered door de dochter van de farao en op zijn beurt redde hij het volk van Israël door het weg te leiden uit de slavernij en door de Rode Zee te loodsen en de woestijn naar het beloofde land. Tijdens hun reis door de woestijn klaagden de Israëlieten over hun voedsel en water. Als straf stuurde God vurige slangen die hen beten en velen doodden. 

God gaf Mozes de opdracht om een bronzen slang op een paal te maken en deze omhoog te houden. Iedereen die naar de koperen slang keek, terwijl ze werden gebeten door de slangen, werd genezen en bleef in leven. Door gehoor te geven aan Gods opdracht, werd het volk Israël genezen van de dodelijke slangenbeten. Genezing door geloof: De koperen slang symboliseert Gods genezende kracht. Door te kijken naar de slang, toonden de Israëlieten hun geloof in God en werden ze gered. De betekenis van het verhaal van Mozes en de slang is dat het laat zien dat God genezing en redding kan brengen, ook in de meest hopeloze situaties.

Je zou het niet verwachten, maar dat eeuwenoude Bijbelverhaal, staat nog altijd op ziekenwagens, op ambulances en kan je soms zien bij de apotheker en de artsen, geneesheren. Dus telkens als je dat symbool, die paal met de lang ziet, denk dan maar eens aan Mozes, aan God en Jezus.

Hoeveel mensen zouden er niet tot God bidden wanneer ze ziek zijn, in moeilijke en duistere omstandigheden verkeren thuis of op het werk of omdat er oorlog heerst in hun land zoals in Gaza, in Oekraïne of Oost-Congo? Ze bidden dan opdat het goede en hen zou overkomen en het kwade zou wegblijven. Daarom ontsteken mensen ook een kaarsje, vaak bij een Mariabeeld zoals hier in de kerk achteraan of in Scherpenheuvel. Ze bidden om verlichting. Misschien verdwijnt de ziekte niet, verdampen de moeilijkheden niet en komt er niet onmiddellijk vrede na dat kaarsje en gebed, maar de kans is wel groot dat je blik verandert, je manier van kijken naar de moeilijkheden na dat gebed, omdat je nu kijkt met de ogen van Jezus, met een blik van liefde en dat geeft sterkte, schenkt troost en kracht.

Eigenlijk zijn wij allemaal een beetje Israëlieten die soms morren, ontevreden zijn, tegenslag hebben. Wel, zegt het Evangelieverhaal van vandaag, kijk dan eens op naar Jezus, wat Hij gedaan heeft en hoe Hij geleefd heeft. Kijk eens op naar Jezus op het kruis en volg Hem na, probeer te leven zoals Hem.

Meisjes en jongens, broeders en zusters, in de 40-dagentijd willen we als gemeenschap aan de kant staan van zij die het minder goed hebben dan wij. Daarom steunen we de organisatie Broederlijk Delen met haar inzet ten voordele van landbouwers in Congo. Een van hen is Christine Kikuku, een jonge vrouw van 25 die pedagogie studeert en die naast haar studies samen met andere jongeren gewassen teelt. Samen met andere jongeren brachten ze geld samen om een stuk veld te pachten.

Het aantal jobs op het platteland in Congo is beperkt.  Momenteel loop Christine stage in een school en nadien hoopt ze een job te vinden in een schooladministratie of in een weeshuis om kinderen te begeleiden. Simpel zal het niet zijn en daarom houdt ze haar landbouwactiviteiten achter de hand zodat ze zelf voedsel heeft en wat overblijft kan verkopen op de markt. 

Meisjes en jongens, broeders en zusters, bidden we vandaag, ook voor een rechtvaardige wereld, dat de Heer ons zou mogen genezen van al onze bezwaren en tekorten die ons daartegen verzetten.

Diaken Luc Claeys