woensdag 8 februari 2017

Ziekenzalving niet (alleen) voor stervenden

Vorige week vernam ik dat een missionaris die ik gekend heb, Father Fritz O’ Kelly, minderbroeder, afkomstig uit Cork (Ierland) overleden is. Het bericht deed me terugdenken aan gebeurtenis van tweeëntwintig jaar geleden. Ik was toen drieëndertig en vertoefde tijdens de kerstvakantie in het Afrikaanse land Zambia, niet ver van de Congolese grens. Een Gentse vriend werkte er als arts in een klein hospitaaltje, de enige kliniek voor een gebied met een oppervlakte dat ongeveer zo groot is als vier Vlaamse provincies. De operatiezaal van de kliniek werd verlicht met een bureaulamp en daarom hadden we in samenwerking met een Gentse school geld ingezameld voor een échte operatielamp. Samen met één van de andere initiatiefnemers was ik naar Afrika gereisd om de lamp officieel te overhandigen.

Zou ik sterven?
Het was net op de dag van de feestelijke inhuldiging van die nieuwe operatielamp dat ik plots getroffen werd door een merkwaardige pijn in mijn borststreek die uitstraalde tot in de kin en in de linkerarm, een hartinfarct, zo bleek al snel. Nog diezelfde avond kwam de Ierse katholieke missionaris van het dorp Mwinilunga aan mijn ‘bed’ om me de ziekenzalving toe te dienen. Ik weet nog dat ik me toen afvroeg of ik nu stervende was. Het was een heel verwarrende gebeurtenis voor me. Ik lag nog twee dagen op een matras op de grond van mijn logement. Pas de derde dag na het infarct brachten ze me met een vliegtuigje van de protestantse missiepost Kalena Hill naar de 900 km verder gelegen hoofdstad Lusaka, waar een Zuid-Afrikaans team me opwachtte en naar een kliniek in Johannesburg transporteerde.

Zalven om kracht te geven
Zoals ik zelf toen ten onrechte dacht, is  het sacrament van de ziekenzalving oorspronkelijk niet bedoeld voor de stervenden. Het idee erachter is meer om door de zalving een zieke persoon weer kracht te geven om het leven met hernieuwde moed weer aan te vatten. Jezus geldt hierbij als voorbeeld. In de evangeliën staan talrijke verhalen over hoe Jezus zieken de handen oplegde en genas.

In een dienst van de ziekenzalving wordt een zieke steeds uitgenodigd om stil te staan bij zijn leven en kan hij zijn schulden belijden. Na een lezing uit de bijbel en het bidden van een voorbede, legt de priester de zieke de handen op als teken van troost en geborgenheid.  Daarna volgt de zalving op het voorhoofd  en de handen. Hierbij wordt de Heilige Geest gevraagd de zieke bij te staan in de genezing. Nadien wordt de communie uitgereikt.

Gemeenschappelijke zalvingen
De ziekenzalving is een sterk teken, niet alleen voor de zieke maar ook voor zijn omgeving. Daarom is het belangrijk dat de zieke niet alleen is met de priester maar dat er ook een biddende gemeenschap aanwezig is die mee bidt en de zieke bemoedigt. Daarom wordt de ziekenzalving ook vaak toegediend in een gemeenschappelijke viering met ziekenzalving. Dat gebeurt bijvoorbeeld nu al jaarlijks in het woonzorgcentrum Dommelhof te Sint-Joris-Winge. Het zou zeker ook één of twee keer per jaar georganiseerd kunnen worden in eucharistievieringen voor zieken vb. in samenwerking met de Samana-afdelingen in onze parochiefederatie. Zelf herinner ik me deugddoende vieringen in een parochie waar ik als jongere meermaals de mis bijwoonde en waar zelfs langdurige zieken met een ziekenwagen op een ziekbed naar de kerk werden gebracht om er mee te vieren. Aan zo een eucharistieviering neemt de zieke samen met zijn familie en de ganse gemeenschap deel. Deze vieringen vinden plaats in een sfeer van geloof, rust en christelijke blijdschap. Zo komt de ziekenzalving minder bedreigend over. De ziekenzalving kan dus herhaaldelijk aan dezelfde persoon worden toegediend.

En voor de stervenden?
Als de ziekenzalving niet het sacrament is van de stervenden, is er dan voor hen niets voorzien? Toch wel! Aan stervende mensen kan men voor het laatst de communie toedienen die beschouwd wordt als ‘spijs voor onderweg’, het zogenaamde viaticum. Dat is het eigenlijke stervenssacrament. Het kan toegediend worden door een priester, een diaken of een pastorale medewerker en hij of zij kan ook een zegeningsgebed over de zieke uitspreken en in gebed aan God vragen om zijn barmhartigheid te betonen aan de stervende man of vrouw.

Diaken Luc Claeys

Bron: websites www.gezinspastoraal.be en www.pastoralezorg.be

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Dank u wel voor uw reactie. Van zodra ze is nagelezen en goedgekeurd, zullen we ze publiceren.