Zwarte en witte schapen op de Schaapsheuvel

Op de vierde zondag in de Paastijd lezen we het Evangelie van de Goede Herder. Dat spoorde er ons toe aan om een echte schaapherder op te zoeken in Tielt-Winge. We spraken met Davy Baumans van de Schaapsheuvel, Diestsesteenweg 52.

Hoe ben je ertoe gekomen schaapherder te worden?

Eigenlijk heb ik automechanica gestudeerd wat geheel iets anders is, maar toen ik jong was, had ik een bordercollie wat een heel sportieve hond is. Al snel ontdekte ik dat de hond meer uitdagingen nodig had. Omdat ik ontdekte dat mijn bordercollie een herdershond was, heb ik drie schapen gekocht om mijn hond te leren schapendrijven.Ik ben ook naar Engeland en Wales gereisd waar veel schaapherders wonen in de bergen en zo heb ik aan het fokken van schapen mijn hart verloren. Aan de Nederlandse grens zijn er veel zogenaamde begrazingsfirma’s die wel veel schapen hadden maar geen herders en zo ben ik dan met grote kuddes schapen gaan rondtrekken.Het leven als schaapherder is een heel erg eenzaam bestaan; je ziet niet heel veel mensen en zelf ben ik een heel sociaal persoon. Ondertussen had ik zelf ook al een tachtigtal eigen schapen en heb ik mijn eigen weg gezocht.

Aanvankelijk onderhoudde ik met mijn schapen privé gronden van mensen. Heel toevallig ontmoette ik hier op de schaapsheuvel tijdens een wandeling met mijn honden een oud dametje dat in een caravan woonde en ze wou me het terrein wel verkopen. Ik ben toen met mijn eigen schapen een heel kleinschalige begrazingsfirma opgestart en heb aan het domein ook kleine evenementen gekoppeld. In het begin was het gebied heel schraal en werkte ik vooral met heideschapen, nadien zijn daar de vleesrassen bijgekomen. Vleesrassen zijn veel tammer en rustiger. Ondertussen wordt de schaapsheuvel uitgebouwd als een belevingscentrum waar mensen van heinde en ver op afkomen zelfs vanuit het buitenland. Ze kunnen hier tot rust komen, overnachten in tentjes en het blotevoetenpad met een ondergrond van hout, stenen en zand verkennen, wat ook heel leuk is voor de gezinnen en de scholen. Het rondtrekken met schapen is heel erg verminderd omdat heel veel gebieden afgerasterd worden wat de begrazing veel effectiever maakt. .

Waarvoor fok  je de schapen?

In eerste instantie fokte ik om mijn kudde in stand te houden en de begrazingen te kunnen uitvoeren. De opbrengst van wol is niet zo hoog en heel arbeidsintensief omdat de dieren moeten geschoren worden. De wol verkoop ik vooral lokaal aan mensen die heel veel haken en breien. Onze wol wordt verwerkt en gespind in een wolverwerkingsbedrijf te Kortenaken en op bolletjes gerold. Echte schapenwol is zeer gegeerd en in de coronatijden ook wat populairder geworden.omdat er meer handwerk wordt gedaan. Ik verkoop ook schapenvlees maar het is zeer kleinschalig en in de korte keten; er wordt slechts een paar keer per jaar geslacht op vraag van mensen die naar me toekomen.

Welke zijn de randactiviteiten rondom de schaapsheuvel?

De Schapengapendag is een zestal jaar geleden ontstaan vanuit een schaapdrijverswedstrijd die ik op de weide organiseerde. Omdat er ook veel scholen kwamen en ik besefte dat de kinderen amper nog wisten waarvan de wol en de melk vandaan kwam, is het idee van de schapendag gerijpt. Aanvankelijk waren de activiteiten alleen schapendrijven en schapenscheren en is het nu uitgegroeid tot een groot landbouwevenement met oude tractoren, demonstraties met landbouwmachines, tentoonstelling van trekpaarden, het tonen van oude ambachten zoals pottenbakken en mandenvlechten. Het maakt me ook heel gelukkig om hier de kinderen te zien rondhossen en spelen op strobalen. 

Welke rassen fok je? 

Je ziet hier drie rassen: het Suffolk Schaap en de Hampshire Down die voor het vlees gekweekt worden;
ze zijn wat zwaarder en heel wollig. De schapen met het witte hoofd zijn Texel Schapen die oorspronkelijk van het Nederlandse waddeneiland Texel afkomstig zijn. Tussen de schapen door lopen echte Vlaamse boerenganzen die de dieren beschermen tegen vossen en net als de schapen ook grazers zijn. Wolven komen heel dichtbij maar in onze buurt hier zijn ze nog niet gesignaleerd, wel op een twintigtal kilometer hiervandaan in Houthalen-Helchteren..

Wat zijn volgens jou de eigenschappen van een goede herder?

Een goede schaapherder moet heel goed op zijn kudde letten en eigenlijk één worden met zijn kudde. Schapen kunnen zich soms afzonderen en dat kan betekenen dat ze ziek zijn of omdat ze door de kudde verstoten worden. Dan probeer ik ze er weer bij te halen. Als herder moet ik op hun conditie letten en zorgen dat ze samenhangen.Je moet ze natuurlijk ook scheren, verzogen, ze voorzien van voedsel en vooral zorgen dat ze zich goed voelen. Dat laatste is heel belangrijk.

Heb je favoriete schapen?

Mijn favoriet schaap is Shaun die de mascotte is van de schaapsheuvel. Hij is als lammetje door mijn vrouw, dierenarts Hilde Vissenaekens, grootgebracht, omdat hij onderkoeld was en wat door de kudde verstoten was. Het is een heel lief dier dat onmiddellijk dichterbij komt om zich te laten strelen. Hij voelt zich wat meer mens dan schaap. In de kudde zondert hij zich door die bijzondere opvoedingssituatie wat meer af dan de andere schapen. 

Zijn er herders waaraan je je spiegelt? Grote voorbeelden?

In België zijn er niet zo veel herders maar ik heb wel een kameraad schaapherder - Stijn Van Dyck - die in de Ardennen woont in de buurt van de Baraque Fraiture en met zijn achthonderd schapen nog echt rondtrekt. Hij doet dat helemaal alleen met zijn honden en trekt soms 8 à 10 uur per dag rond met zijn kudde. Hij is mijn grote voorbeeld.

We zien hier zowel zwarte als witte lammetjes. Houden ze hun kleuren? Ja, de zwarte schapen blijven zwart en de witte schapen van Texel blijven wit, maar ze lopen hier vredevol door elkaar, zo zou het in de grote wereld ook moeten zijn.

Een mooie gedachte bij het einde van ons gesprek met herder Davy Baumans uit Tielt-Winge

Meer informatie over Davy en zijn schapen vind je op de website deschaapsheuvel.be en op de Facebookpagina www.facebook.com/deschaapsheuvel

.